iStock-1080221816_small

In trainingen leren we dat om een boodschap bij het publiek te laten landen, je de kop-romp-staart-methode moet toepassen. Aan het begin van je betoog vertel je wat je boodschap gaat zijn, dan werk je in de romp de boodschap uit en ten slotte herhaal je in de staart van je betoog wat de boodschap is geweest. Deze vorm van herhalingen zie je bijvoorbeeld op tv terug bij het journaal. Aan het begin van het journaal worden de belangrijkste nieuwsfeiten kort genoemd. Daarna wordt er uitgebreid ingegaan op het nieuws. En aan het einde van het journaal worden de belangrijkste nieuwsfeiten nog even kort herhaald.

Herhalingen hebben een belangrijk doel. Een boodschap die herhaald wordt heeft een grotere kans opgemerkt te worden en een grotere kans onthouden te worden. Bovendien worden boodschappen die we vaker gehoord hebben ook nog sneller geloofd. Het onbewuste deel van de menselijke  hersenen verwerkt het liefst informatie die bevestigt wat we al denken, dus als we voor de tiende keer horen dat de was echt schoner wordt met wasmiddel X dan zullen de hersenen dat (onbewust) voor waar aannemen. Herhaling overtuigt dus!

Lockbox

Marketeers weten dit. Veel politici ook. Maar zij weten ook dat je te vaak kunt herhalen. Dan wekt het ergernis op of wordt het zelfs lachwekkend. Dat ondervond Al Gore in zijn eerste verkiezingsdebat tegen George W. Bush in 2000. Gore was vooraf huizenhoog favoriet: hij was vicepresident onder president Clinton geweest en beschikte dus over veel dossierkennis. Bovendien werd hij door vriend en vijand als de betere debater beschouwd.

In het eerste debat waren sociale zekerheid en Medicare belangrijke thema’s. Bush wilde hierop bezuinigen, terwijl Gore de sociale zekerheid en Medicare op hetzelfde niveau wilde houden. Het campagneteam van Gore bedacht hiervoor de metafoor van een lockbox (geldkistje): onder Gore zou er niet aan de sociale zekerheid gekomen worden. De metafoor werd in juni al gelanceerd bij toespraken maar bij de voorbereiding van het debat dat in oktober was bedacht dat Gore deze metafoor weer twee keer zou gebruiken. Maar het liep anders. Meteen in zijn openingsstatement introduceerde Gore de lockbox-metafoor:

I will put Medicare and Social Security in a lockbox and protect them.

Het werd lachwekkend toen hij deze metafoor gedurende het debat bleef herhalen.

Under my plan I will put Medicare in an iron clad lockbox…

I would be interested to see if he would say this evening he’ll put Medicare in a lockbox.

I think we need to put Medicare and Social Security in a lockbox. The governor [Bush] will not put Medicare in a lockbox.

Here is my plan. I will keep Social Security in a lockbox…

I think it should stay in a lockbox…

Gore bereikte hiermee het omgekeerde van wat hij wilde. In plaats van over zijn plan gingen de nabeschouwingen vooral over het gebruik van het woord lockbox.

He knows what he is doing

Nog pijnlijker overkwam het Marco Rubio in een debat tussen de Republikeinse presidentskandidaten voor de verkiezingen van 2016. Rubio herhaalde de zin ‘Let’s dispel with this fiction that Barack Obama does not know what he is doing. He knows exactly what he is doing.’ in vrijwel identieke woorden vier keer binnen acht minuten. Zelfs toen het publiek begon te joelen en zijn tegenstanders de spot met hem en zijn overduidelijk ingestudeerde zin begonnen te drijven, bleef Rubio de zin herhalen. Voor het debat werd Rubio nog gezien als een kansrijke kandidaat die het Trump en Cruz moeilijk zou maken, maar na dit optreden speelde hij geen rol meer.

Redundantie

Te weinig je boodschap herhalen is dus niet goed, want dan loop je het risico dat je boodschap niet opgemerkt of onthouden wordt. Maar te vaak een (identieke) boodschap herhalen is dus ook niet effectief. Er is geen harde wet om te bepalen waar het kantelpunt is. Gouden regel: zodra je merkt dat de herhalingen de eerste negatieve reacties bij het publiek gaat oproepen, moet je stoppen. Rubio zag de signalen uit het publiek en bij zijn tegenstanders over het hoofd, en bleef zich herhalen. Hij hoorde het publiek niet joelen en hoorde niet hoe zijn opponent de spot met hem dreef.

Er is wel een truc die je kunt toepassen, namelijk het gebruik van redundantie. Redundantie betekent dat je hetzelfde zegt, maar dan in net andere bewoordingen. Luisteraars denken dus dat ze iets nieuws horen, maar horen eigenlijk dezelfde boodschap. Het is dus een vorm van verbale misleiding. Door dezelfde boodschap in andere woorden te verwoorden, kun je deze vaker herhalen. Maar ook hier geldt: wanneer je merkt dat het herhalen van de boodschap negatieve emoties oproept, is het tijd ermee te stoppen. De boodschap is dan voldoende geland.

Kracht en gevaar van herhalingen

Een boodschap is dus overtuigender als deze herhaald wordt. Zelfs in een kort betoog van een paar minuten is het verstandig de boodschap meerdere keren te herhalen. Door de boodschap eerst aan te kondigen, dan uit te werken en tot slot te herhalen wat de boodschap was. Het is alleen belangrijk dat je deze herhalingen niet overdrijft. Want dan gaat het irriteren en loop je de kans dat het publiek jou minder serieus zal nemen. Maar dat had ik al gezegd…

Meer informatie

Wil je zelf oefenen met het geven van presentaties of het spreken in het openbaar?  Neem dan vrijblijvend contact op om de mogelijkheden van een debat-  of speechtraining te verkennen. Of abonneer je op mijn nieuwsbrief en ontvang regelmatig tips, trucs en analyses. 

 

 

Share