Sign with hiking directions in the forest

Het doel van een debat is niet het overtuigen van de tegenstanders, maar het overtuigen van het publiek. Dit gebeurt door afwisselend argumenten voor en tegen een stelling voor te leggen aan het publiek, dat de argumenten weegt. Welke argumenten worden weerlegd en welke argumenten blijven staan? En wat betekent dat voor het oordeel dat het publiek vormt? Mensen die een debat volgen krijgen informatie van twee verschillende kanten te horen. In het dagelijks leven krijg je vaak informatie vanuit één standpunt. Deze eenzijdige informatie is handig om snel een mening te kunnen vormen, maar het is ook gevaarlijk. Waarom is het zo belangrijk dat mensen beide kanten van een verhaal horen?

Onderzoek

In 1996 deed de psycholoog Amos Tsversky (1937 – 1996) in verschillende varianten onderzoek naar het effect van eenzijdige informatie op de mening die mensen vormen, zelfs als mensen weten dat er ook een andere kant van het verhaal is. Hij deelde een groep rechtenstudenten op in drie groepen A , B en C. Alle groepen kregen dezelfde achtergrondinformatie te lezen:

Op 3 september j.l. wilde de 43-jarige vakbondsvertegenwoordiger David Thorton een routinecontrole uitvoeren bij een supermarkt. De bedrijfsleider van de supermarkt vroeg Thorton om niet in de winkel met de medewerkers te praten, maar in plaats daarvan de medewerkers tijdens de lunchpauze in de kantine te spreken. Hoewel zo’n verzoek volgens de cao legaal was, was dit bij eerdere controles nooit eerder gevraagd. Thorton beklaagde zich daarom over dit verzoek. Bij eerdere controles mocht hij gewoon op de werkvloer met de medewerkers praten, zolang de normale werkzaamheden maar niet werden verstoord. De bedrijfsleider gaf Thorton daarop de keuze: of de winkel verlaten of door de politie te worden gearresteerd. Thorton gaf aan liever gearresteerd te worden dan zijn normale werkwijze aan te passen en weigerde de winkel te verlaten. De bedrijfsleider belde hierop de politie. Thorton werd gearresteerd en geboeid afgevoerd. Hij zat korte tijd vast, totdat de bedrijfsleider de aanklacht introk. Thorton klaagde op zijn beurt de bedrijfsleider aan wegens het doen van valse aangifte.

Eenzijdige informatie

Groep A kreeg hierna alleen de visie van de advocaat van Thorton te horen. Dat Thorton in zijn recht stond de controle uit te voeren. En dat hij hierbij geïntimideerd was en ten onrechte gearresteerd en geboeid afgevoerd. Groep B kreeg alleen de visie van de advocaat van de bedrijfsleider te horen. Dat de controle de bedrijfsvoering dreigde te verstoren en dat de manager passend en juist had gehandeld. Groep C, de rechtbankjury, kreeg de pleidooien van beide advocaten te horen. Beide advocaten kwamen niet met aanvullende feiten. Zij belichtten enkel het verhaal vanuit het perspectief van hun cliënt.

Uitkomsten onderzoek

Alle deelnemende studenten waren vooraf op de hoogte van de onderzoeksopzet. De studenten in groep A en groep B wisten dus dat zij maar één pleidooi van een advocaat hoorden. Zij wisten ook vooraf dat zij het andere verhaal niet te horen kregen. Desgevraagd konden deze studenten eenvoudig en correct raden wat de advocaat die ze niet gehoord hadden had gezegd.

De studenten in groep A en groep B werd vervolgens gevraagd wat zij dachten dat de leden van de jury, die de pleidooien van beide advocaten hadden gehoord, zouden beslissen. Studenten in groep A waren er in grote meerderheid van overtuigd dat de jury Thorton in het gelijk zou stellen. Studenten in groep B dachten juist dat de jury zou besluiten dat de bedrijfsleider juist had gehandeld. In werkelijkheid stemde de jurygroep verdeeld, ongeveer 50/50.

Een tweede opvallende uitkomst was dat de studenten in groep A en groep B veel zekerder van hun antwoord waren dan de studenten die alle informatie hadden gekregen.

Liever consistent dan volledig

De eerste conclusie uit dit onderzoek is dat mensen die eenzijdige informatie krijgen, geneigd zijn deze informatie voor waar aan te nemen. Zelfs als ze weten dat er ook een andere kant van het verhaal is. En zelfs als ze expliciet deze missende informatie moeten meewegen. De tweede conclusie was dat mensen die eenzijdige informatie hebben gekregen meer overtuigd zijn van hun eigen gelijk dan mensen die informatie vanuit verschillende standpunten hadden gekregen.

De conclusies van Tsversky zijn bevestigd in andere onderzoeken. De meest waarschijnlijke verklaring is dat menselijke hersenen liever consistente informatie willen dan volledige informatie om een oordeel te kunnen vellen. Een oordeel wordt vaak snel en onbewust gevormd. Consistente informatie past makkelijker in een samenhangend verhaal. Dat helpt om heel snel een situatie te kunnen beoordelen. Vaak klopt dat snelle oordeel ook. Al kun je je ook vergissen…

Vooroordelen

Daar komt bij dat als een mening zich eenmaal gevormd heeft, de hersenen een voorkeur ontwikkelen voor informatie die deze mening ondersteunt. Feiten en opinies die in tegenspraak zijn met die eerder gevormde eigen mening worden sneller gewantrouwd of zelfs helemaal genegeerd. Dat is één van de verklaringen waarom vooroordelen zo hardnekkig zijn.

Marketeers maken hier handig gebruik van. Politici ook. In reclames en politieke toespraken krijgen we een eenzijdig beeld van de werkelijkheid te zien en te horen. En hoewel iedereen weet dat er ook een ander verhaal te vertellen is, zijn veel mensen toch geneigd het vertelde verhaal voor waar aan te nemen. Zeker als het verhaal eenmaal ingesleten is.

Daarom is een goed debat zo belangrijk. In een debat worden argumenten voor beide standpunten op tafel worden gelegd. Het publiek hoort beide meningen en kan een afgewogen standpunt innemen. En door zelf te debatteren, oefen je jezelf in het openstaan voor informatie vanuit een ander perspectief. En daarmee overtuig je niet alleen je publiek, maar misschien ook wel jezelf. Wiens woord met hoort…

 

Nieuwsgierig over debatteren? Neem vrijblijvend contact op voor meer informatie. Of abonneer je op mijn nieuwsbrief met tips, trucs en debatnieuws.

Voor de liefhebbers: het onderzoek van Tsverky et al is hier te lezen
Share